Voor de 10e keer Stekjesruilmarkt annex Kinderdoe-natuurmiddag door GroenLinks – za 18 mei 2019

GroenLinks IJsselstein houdt om op zaterdag 18 mei van 13.30 tot 16.30 voor de tiende keer een stekjesruilmarkt en kinder-doe-middag met natuuractiviteiten aan de Achtersloot 102. Vanwege het lustrum  met een feestelijk tintje. Tuinliefhebbers zijn welkom met eigen stekjes om te ruilen. Ook zijn stekjes te koop voor 0,50 euro. Er is een imker van de bijenvereniging aanwezig en er wordt een presentatie gegeven over vogels door Vogelwacht Utrecht. Ook is er informatie van Eetbaar IJsselstein aanwezig om je tuin eetbaar te maken, een stand van Klimaat Neutraal IJsselstein over groene en duurzame initiatieven in IJsselstein en een stand van wijktuin Achterveld met informatie over de tuin.

Kinderen kunnen met een natuurgids slootdiertjes scheppen uit de sloot, een vogelhuisje of bijenhotel maken,  bloembommetjes maken, toastjes met eetbare bloemen maken of houtschilderijtjes, een vlinderspeurtocht of broodzakjesspel doen of het blotevoetenpad lopen. Voor de kleintjes is er een kabouterspeurtocht, stoepkrijten  én er zijn lammetjes om te aaien.

Wil je weten welke stekjes Eetbaar IJsselstein meeneemt? Kijk dan hier (en vul ook de poll in welke stekjes jij interessant vindt, dan doen we ons best om deze mee te nemen) 

Op het terras worden koffie, (kruiden)thee, limonade en pannenkoeken geserveerd.

Tip: kom met de fiets!

 

Waar                     : Achtersloot 102, IJsselstein

Wanneer            : zaterdag 18 mei 2019

Hoe laat              : 13.30 – 16.30 uur

Plant van de dag – Bieslook

 

Bieslook in bloei

 

Veelgebruikt keukenkruid

Het is een plantje dat vrijwel iedereen kent – bieslook (Allium schoenoprasum). Het is een gewild keukenkruid dat een verfrissende touch geeft aan een salade of bloemenkruidenboter.  Ook de bloemen zijn eetbaar.  Bieslook is verwant aan de ui. Bieslook is een winterharde plant die inheems is in ons land die ca. 20 cm hoog wordt. Als je de plant in de winter af laat sterven, dan komt deze in het voorjaar weer op; het wordt ook wel een lentekruid genoemd., net als kervel en zuring. Daarnaast is het ook een zomerkruid. De smaak is zachter en verfijnder dan die van de ui. In Frankrijk valt bieslook onder de ‘fine herbs’, samen met kervel, peterselie en dragon. Meestal wordt bieslook rauw gebruikt, fijn gehakt. Bijvoorbeeld in soepen, salades, nieuwe aardappels, eiergerechten, bepaalde visgerechten en zachte kazen. Het geeft een vleugje uiensmaak. Door de heldergroene kleur is het een leuk kruid om mee te garneren. Ook de eetbare bloemen zijn mooi als garnering.

Groei en vermeerdering

Bieslook groeit in pollen en heeft holle stengels. Het lijkt wat gras- of rietachtig. De bloemetjes zijn bolvormig en paars. De plant kan vermeerderd worden door zaaien of scheuren halverwege april. Scheuren, ofwel worteldeling, is een goede mogelijkheid om planten met vezelachtige wortels zoals bieslook te vermeerderen. Graag daarvoor de plant op en verdeel haar in kleinere delen. Je kunt de delen met je handen uit elkaar trekken. Snij dan wat van de bovenkant van de de plant af en zet elk bosje in een pot of in de volle grond (met 15 cm ruimte ertussen). Als je de nieuwe plantjes goed vochtig houdt dan zullen ze snel groeien.

Kruid met een lange geschiedenis

Bieslook wordt al sinds de Oudheid gebruikt en sinds de 16e eeuw gekweekt. Eetbaar IJsselstein heeft bieslook in de Historische Kruidentuin en in de Groente- en beleeftuin De Hooghe Camp staan.  Het is een gezond kruid dat vitamine C en ijzer bevat. Eet er bijvoorbeeld een paar sprietjes van per dag. Het is natuurlijk het beste om biologische zaden of planten aan te schaffen.

Voordelen van bieslook in de tuin

De bloemen van bieslook hebben een decoratieve waarde en staan bijvoorbeeld leuk langs randen.

Bieslook is een goede gezelschapsplant voor rozen – stoffen die bieslook afscheidt maken rozen minder vatbaar voor sterroetdauw en meeldauw. Daarnaast verjaagt hun geur (net als die van knoflook) bladluis. Ook schijnt bieslook mollen af te schrikken.

Bieslook is een goede buurplant voor wortelen en tomaten.

Bieslook is een goede plant voor bijen, vlinders en hommels als de plant in bloei is.

Kweken

Zaaien: late lente of late zomer.

Bloeitijd: van juni tot juli met paarse, eetbare bloemetjes die een bol vormen.

Oogsten blad: van maart tot november – pluk zo dicht mogelijk bij de grond.

Bewaren: in het vriesvak in een luchtdicht afgesloten glazen bakje.

Kan in de volle grond gekweekt worden maar doet het ook heel goed in potten. Water geven is nodig bij droog weer; in de zomer elke dag. Het geven van voeding helpt de plant ook. Heeft een voorkeur voor een plek in de halfschaduw, maar kan wel in de volle zon staan. Een prima toevoeging aan een kruidentuin(tje) of keukentuin.  Ook leuk als pot op een vensterbank in de keuken (liefst op het zuiden).

Verwante soorten

• Allium senescens montanum (wat hoger en dikker)
• Daslook (Allium ursinum)
• Look-zonder-look (Alliaria petiolata)
• Knoflook (Allium sativum)
• Ui (Allium cepa)
• Chinese bieslook (ofwel knoflook-bieslook) (Allium tuberosum)

 

---

Bronnen:

• Combinatieteelt, Bob Flowerdew
• De nieuwe Kruidenbijbel, zelf kruiden kweken en toepassen, Caroline Foley, Jill Nice en Marcus A. Webb
• Groenten en kruiden kweken – van A tot Z, Michel Caron
• Het nieuwe stadstuinieren, Celia Brooks Brown
• KRUIDEN zelf kweken, zoeken en gebruiken (Spectrum Natuurgids), Roger Phillips & Nicky Foy
• Minibijbel Kruiden kweken – een compleet en praktisch handboek voor het succesvol kweken van kruiden, Jessica Houdret

Plant van de dag – goudsbloem

De plant van vandaag om in het zonnetje te zetten is zelf een zonnetje in de tuin: de goudsbloem (Calendula officinalis). In april-mei is ze te zaaien in de volle grond, dus nu is het een goed moment. Je hebt dan bloeiende planten van juni tot en met oktober, die je bijvoorbeeld kunt gebruiken voor het maken van zomerthee.

Een goede plek voor de goudsbloem is bijvoorbeeld bij frambozen, waar het een goede combinatieplant voor is volgens Bob Flowerdew in zijn boek “Combinatieteelt”. Dat ga ik dit jaar uitproberen in de Hooghe Camp tuin. Hij meldt daarin ook dat goudsbloemen goed zijn voor veel insecten en planten en honden weghouden van de border (p106).

Meer over de goudsbloem:

Goudsbloem – al sinds de middeleeuwen gebruikt als verf- en geneeskrachtig kruid

Zomerthee met verveine, munt en goudsbloem

Zaden van Dropplant verzamelen

De Dropplant (Agastache) is een leuke plant in de eetbare siertuin. Een redelijk bescheiden groeier met leuke paarse aren die de hele zomer bloeien. Het is een goede bijenplant. In de Spectrum Natuurgids van Kruiden wordt deze plant Anijsnetel genoemd. Er zijn diverse soorten met elk een eigen geur.

De aren bestaan uit kleine lipbloemetjes die eetbaar (en smaakvol) zijn. Je kunt ze bijvoorbeeld over een salade strooien, soep of dessert. Ook het blad is eetbaar en smaakvol, en gaat bij sommige soorten naar een munt smaak toe.

In de Historische Kruidentuin staat een soort die naar drop smaakt en ook sterk naar drop ruikt. Kinderen vinden dat vaak leuk.

Nu in het najaar wilde ik zaden verzamelen van de dropplant. Ik bekeek de kleine zaden in de aren, en vond het nog niet eenvoudig om deze uit de aren te halen. Wat te doen? Na er een aantal afgeknipt te hebben, heb ik ze zolang in schaaltjes gelegd om het later verder uit te zoeken.

Toen ik er laatst aan toe was om daar verder mee te gaan en ik de aren oppakte uit het schaaltje, voelde ik dat de aren intussen gedroogd waren en zag ik dat er veel zaden onder lagen. De zaden waren er eenvoudigweg uitgevallen tijdens het drogen 🙂  Leuk, want nu hebben we volop zaden om volgend jaar maart/april voor te zaaien voor onze tuinen.

Dus, een handige manier om zaden van deze plant te verzamelen is om de aren een tijdje te laten drogen en de zaden vallen er vanzelf uit.

~ Clarie 

Lees meer: Mooi artikel van Groei&Bloei over kweken van de Dropplant

Gezellige & leuke workshop Eetbare Bloemen – 15 juli 2018

In het inspirerende Museum IJsselstein was het vandaag genieten van eetbare bloemen uit de tuinen van Eetbaar IJsselstein. Na een introductie over welke bloemen je wel en welke je beter niet kunt eten gingen de deelneemsters op zoek naar bloemen en kruiden in de Historische Kruidentuin, om de hoek van het museum.

Om er daarna allerlei lekkers mee te maken – gedecoreerd met de bloemen. Het ene schilderijtje was nog mooier dan het andere. Waarna we samen de hapjes opgegeten hebben. Het was een topmiddag.

Iedereen bedankt voor de enthousiaste deelname! ~ Clarie

Foto impressie: (grotere foto’s zijn te zien op onze Facebook pagina EetbaarIJsselstein)

Presentje uit de Tuin – 1 | Teunisbloem

Een geweldige aanwinst voor elke eetbare tuin is de Teunisbloem (Oenothera). Alles aan deze inheemse plant is eetbaar: wortel, bladeren, bloemblaadjes, bloemknoppen, jonge zaaddozen (vruchten) en  zaden.  Er zijn diverse soorten van te vinden, deels in het wild zoals in bermen.

Daarnaast is het een leuke plant om te zien. Met name in de avond, tegen zonsondergang, als de knoppen zich in enkele minuten ontvouwen tot gele bloemen. Ze gaan open waar je bij staat. De bloem is gespecialiseerd in het aantrekken van nachtvlinders, vandaar het tijdstip van openen.

De Teunisbloem is tweejarig. Het eerste jaar wordt een rozet gevormd, in het tweede jaar komt de bloei. De plant stelt weinig eisen aan de grond maar staat wel graag zonnig. Te zaaien van mei tot juli. Van mei tot en met augustus bloeit de Teunisbloem.

Eetbaar IJsselstein heeft zowel in de Historische Kruidentuin als in de Hooghe Camp tuin teunisbloemen staan. We hebben er ook stekjes van te koop, voor € 0,50 per stekje. Deze zijn te koop tijdens een tuinmiddag en halen we ter plekke uit de tuin.

Welke delen van de plant zijn eetbaar? 

Wortel

Van de eenjarige plant kan de wortel gegeten worden (als de plant nog een rozet is). Eet de wortel net als pastinaak. Lekker in een stamppotje, bijvoorbeeld samen met worteltjes.

Bloemknoppen

Deze kunnen ingemaakt worden, net als kappertjes.

Bloem

Deze smaken in de verte citroenachtig, of zoals iemand laatst zei ‘het smaakt naar sla met smaakjes’. Lekker bij aardbeien en munt of meloen en munt. De bloemen kunnen ook gebruikt worden ter decoratie. Laat vooral het steeltje aan de bloem zitten; hier zit sap in dat lekker zoetig smaakt.

Blad

Kan als groente gegeten worden, bijvoorbeeld in stoofgerechten, soepen en salades, samen met andere groenten.

Jonge zaaddozen (vruchten)

Deze vruchten van 1 – 1,5 cm zijn een delicatesse. Kook ze 15 minuten en bak ze daarna kort in olijfolie. Of Stoom ze.

Zaden

Als je een rijpe zaaddoos leeg schudt dan komen er zo’n 200 kleine donkerbruine zaadjes uit. Deze bevatten zeldzame gamma linoleen zuren – er wordt dan ook teunisbloemolie van gemaakt. Als je geen pers hebt, kun je de zaden ook door je maaltijden doen.

============

Meer weten over Eetbare Bloemen?

Volg een Workshop van Eetbaar IJsselstein. Zie voor actuele data de Agenda.

Eetbaar IJsselstein verzorgt workshop “Eetbare Bloemen” voor Museum IJsselstein in kader van tentoonstelling Bloemenpracht – zo 15 juli van 14.00 -16.30 uur

Al eens bloemen geproefd?

Eetbaar IJsselstein laat je ontdekken hoe je met bloemen iets eetbaars maakt. Na een korte uitleg over het gebruik van bloemen in de keuken, ga je aan de slag in de Historische Kruidentuin bij het museum.

Je proeft welke bloemen eetbaar zijn en maakt er vervolgens zelf iets lekkers van. Je krijgt tips om zelf eetbare bloemen te kweken en neemt bovendien een setje zaden mee naar huis.

Wanneer: 15 juli 2018, 14.00 – 16.30 uur
Wie: iedereen
Kosten: gratis
Aanmelden uitsluitend via: aanmelden@museumijsselstein.nl

Foto Eetbaar IJsselstein