Citroenmelisse (Melissa officinalis) is zo gewoon in de eetbare siertuin dat je haar bijna over het hoofd ziet. Ook al zie je haar al snel op meerdere plekken in de tuin 🙂 – ze weet zich via wortelstokken ondergronds te verspreiden. (Om die reden kan het een idee zijn om de plant in een pot te zetten). En dan nog zie je haar over het hoofd – ze heeft gewoon groen blad, niets spectaculairs en staat gewoon mooi groen te zijn. En als ze bloeit zijn de witte, gelige of rozige bloemetjes piepklein. De bloemetjes zijn eetbaar. Er is ook een goudbonte variant van de plant, Melissa officinalis aurea, die valt meer op.
Citroenmelisse is dan misschien geen ‘eye catcher’ in de tuin, ze is wel veelzijdig. Zo is deze vaste, winterharde plant zoetgeurend en als de blaadjes gekneusd worden dan komt er een sterke citroengeur vrij.
De bloemen van cirtroenmelisse zijn heel aantrekkelijk voor bijen omdat ze veel nectar bevatten – imkers plaatsen de plant wel bij bijenkorven omdat het de honingbijen bij de korf houdt. Ze maken er bijzonder goede honing van.
Citroenmelisse is een oude bekende in de kruidentuin wereld. Al eeuwenlang wordt de plant voor medicinale en culinaire doeleinden gebruikt. De plant is door de Romeinen geïntroduceerd in West-Europa en is er gebleven. De plant was vaak te vinden in kloostertuinen.
Medicinale toepassingen:
- heeft krampstillende, verzachtende en kalmerende eigenschappen en wordt daarom gebruikt voor kruidenthee die helpt te ontspannen en in slaap te vallen;
- geschikt om de concentratie te verbeteren en stress te verminderen;
- heeft een gunstige werking op het spijsverteringsstelsel en onderdrukt allergische reacties;
- heeft een opwekkende, verwarmende werking.
Cosmetische toepassingen:
- wordt gebruikt bij het maken van parfum en toiletwater.
Culinaire toepassingen:
- in onder andere vis- en kipgerechten, op smaak brengen van jam, desserts, zomerse dranken, sausen, kruidenboters, of groente- of vruchtensalade (verse blaadjes geven er een frisse en sterke citroensmaak aan). Ook lekker in combinatie met courgette, doperwten en komkommer. En past overal waar je een citroensmaakje aan toe wilt voegen.
Citroenmelisse combineert heel goed met pepermunt.
- Citroenmelissethee
Snipper 1 theelepel vers citroenmelisse blad en 1 theelepel vers pepermunt blad. (Van gedroogd blad heb je maar de helft nodig). Wil je de thee wat pittiger maken, voeg dan een theelepel rozemarijn toe. Doe dit in een kop heet (niet kokend) water en laat een paar minuten trekken. Goed voor een maag die van streek is en helpt om in slaap te komen.Een zachte smaakcombinatie: citroenmelisse met kamille en ananassalie.
Vermeerderen
Je kunt citroenmelisse vermeerderen door te zaaien, te scheuren of te stekken. Wat scheuren betreft: de plant vormt een dicht netwerk van wortels en kan daarom niet zo makkelijk gescheurd worden. De plant kan het beste gesplitst worden met een schop. Geef de plant wat ruimte als je deze in de tuin zet. Beste tijd om in de tuin te zetten: het voorjaar. Verder is het een heel makkelijke plant die aan een beetje zon al genoeg heeft.
Oogsten
Je kunt 2 of 3 keer oogsten in de zomer van het blad. Je kunt het beste de jonge bladeren van niet bloeiende stengels plukken, deze smaken het sterkst. Het blad is vers en gedroogd te gebruiken, al is vers het lekkerst. Knip vlak boven een zijscheutje. Je kunt vanaf begin mei oogsten tot juli. Daarna komt de plant in bloei en neemt het gehalte aan etherische olie af van stengels die in bloei staan en wordt de smaak flauwer.
Weetjes
- Bij de 1e oogst zijn de blaadjes het grootst – bij iedere volgende oogst worden ze kleiner. Daarom is de 1e oogst het beste voor het drogen van het blad.
- Melissa is de Griekse naam voor ‘bij’.
- Knip uitgebloeide stengels terug als je de vorming van jonge scheuten wilt bevorderen – dan kun je blijven oogsten tot het najaar.
- Knip in het vroege voorjaar alle dode stengels af.
- Mooie combinaties in de tuin met citroenmelisse: afrikaantjes, marjolein en munt.
- Voeg bij een culinaire toepassing citroenmelisse pas op het laatste moment toe, en wacht zo lang mogelijk met wassen en snijden. De kleur wordt anders snel minder mooi.
- De latijnse toevoeging ‘officinalis’ verraadt dat de plant al vroeg tot de geneeskrachtige planten gerekend werd.
- Bij het maken van een verhoogde kruidenspiraal, met stenen die warmte kunnen vasthouden, plaats je de kruiden in een volgorde die gunstig is voor de planten. De mediterrane kruiden tijm, rozemarijn en oregano plaats je bovenaan – het zonnigst en droogst. Kruiden die meer vocht kunnen hebben komen daaronder: bieslook, peterselie, basilicum en koriander. Aan de schaduwzijde van de spiraal kun je goed citroenmelisse en munt plaatsen.
- Citroenmelisse kun je ook binnenshuis goed houden.
Literatuur
100 geneeskruiden, Melli Uyldert – p19
Elseviers groot kruidenboek, Wina Born – p87+88
Eten uit de volkstuin, Marleen van Es – p136
Koken met kruiden & bloemen, Pip McCormac, p14
Kruiden – zelf kweken, zoeken en gebruiken, Roger Philips & Nicky Foy – p133
Thee Tuin – zelf theeplanten kweken, oogsten en mengen, Modeste Herwig – p38+39
Zelfgemaakte bereidingen met geneeskrachtige kruiden, Anne McIntyre – p115 en bij heel aantal recepten
~ Clarie
Vind ik leuk:
Like Laden...
